YETENEK KESFEDİCİLİK VE DİL İLİSKİSİ
Eğitimde Yetenek Keşfedici Yaklaşım Modeli GEREKLİLİĞİ/İletişim İlişkisi
Ailede ve eğitim ortamlarında,yetenekleri erken keşfedilmiş, geliştirilmiş ve ürüne dönüştürülmesi için doğru ortamlar sağlanarak desteklenmiş bir çocuk ; kendini ifade etmede uygun bir iletişim biçimine de ihtiyaç duyacaktır.
Kendi yeteneklerinin farkında olan bir çocuk için , kendini ifade etme biçimini belirleyen, yetenek gösterir -içsel dürtünün dışa vurumu için gerekli olan komple bir iletişim becerisinin de ortaya çıkması çok kolaylaşacaktır.
“Yetenekli/üstün yetenekli (zeki) bir bireyin , kendini ifade etme zorunluluğu; normal bir bireye göre daha istekli tavırlar sergileyen bir dil-iletişim yolu kullanım becerisi ile kendini gösterir.”
Bir alanda yetenekli bir çocuk için , eğer kendini ifade edebilecek doğru bir iletişim ortamı sağlanamamışsa , içsel dürtü ile baş gösteren kendi yeteneğini ürüne dönüştüremediği için ;kendini de ifade etme yollarını doğru kurgulayamayacaktır.
Kendini ifade edemediği için yeteneklerinin ne anlama geldiğini iç dünyasında anlamlandıramayacak ,bir süre sonra kendi yeteneği ile” mücadele” noktasına gelecektir.
Bu mücadele ifadem , “aile-çevre-okul ortamlarının ;çocuğu fark edemeyişleri ve uygun dönütlerle destek veremeyişleri sonucu çocuğun , içsel dürtülerinin yetenek olup olmadığı konusunda tereddüt yaşayabilecek olması ve kendi iç dünyasında o yetenek dürtüsü ile arasında kopuk bir iletişim ağı kurabilecek olması “anlamındadır.
“Bu kopuk iletişim ağı ; farkedilmeyen yeteneğine bağlı olarak” beğenilmeme korkusu, onaylanma kaygısı ,vazgeçme, eskisi kadar ilgilenmeme ,önemsiz olduğunu düşünmeye başlama,kendini yetersiz hissetme , …vs “gibi içsel duygu ve düşüncelerden oluşmuş çocuğun iç konuşmalarıdır .”
Aile ve çevre ile de kopuk bir iletişim ağı benimseyecek ,Yeteneklerini dışa vurduğu izlenimler ile aile ve eğitim ortamlarında fark edilmediğini düşünecek ,kendi içinde ne yapması gerektiğini bulamayacak ve bir süre sonra dış dünya ile de iletişimini koparmaya başlayacaktır.
Dil-İletişim -Dışavurum İlişkisi
Yetenek , çocukluk evresinde içsel bir dürtü ile çocukta kendini “dışa vurmada”; önveriler -izlenimler – henüz olgunlaşmamış eğitilmeyi bekleyen ürünler olarak mutlaka göze çarpacaktır.Bu evrede ailenin iletişim yolu tavrı tarzı çocuğun da iletişim ağını güçlendirici olmalıdır.
Çocuğun en çok yeteneğini dışa vurmak için sağlam bir iletişim becerisine ihtiyacı vardır.
Bu dışavurum da iletişim becerisine bağlı olarak, çocukta çeşitli biçimlerde ortaya çıkacaktır.
Özellikle tüm yeteneklerin keşfinde önşart gibi duran dil yeteneği , erken evrede ( 0- 2 , 2-4 ,4- 6 gibi dil gelişimi ayrı periyotlarda izlenmesi ve desteklenmesi gereken evreler /yaş ) doğru yollarla beslenerek , çocuğun diğer yeteneklerini ortaya çıkarma ve geliştirmede somut -soyut kavramlarla desteklenmelidir .
Dil alanı üstün yetenekli olmasa bile diğer alanlarda var olan yeteneklerin ifadesi ve gelişimi için dil kullanım becerisi iletişim dili noktasında gerekli olacaktır.
İletişim dili diye tabir ettiğim, bir insanın komple /bütünsel kendini dışa vurum biçimidir.
Örneğin bir sanatçı için kendini ifade etme /iletişim biçimi , ürünleri iledir.Ortaya koyduğu her ürün onun çevre, hatta dünya ile iletişim yoludur.
Bu durum, onun tüm hayatından izlenimler taşıyan” ta kendisidir.” İşte bu dışa vurduğu iletişim hali, yeteneklerin dış dünya ile iletişimidir .
Bireyde Yetenek ifadesi
“Yetenek, insanın kendini ortaya koyabileceği içsel doğal bir dürtüdür özde”
“Bunun ifadesi de “dil”iledir. ”
“İnsanın özünü besleyen , kendi kalmasını sağlayan herkesleştirmeyen , tek -özel bir varlık olmasının da nedenlerinden biridir aslında Yetenek.”
Bu anlamda “yetenek”,erken evre çocuğunun kişisel gelişimi -karakter oluşumu ve kendini ifade etmede en güçlü yeteneği olması gereken” iletişim becerisinin” de net bir biçimde oluşmasının da kalıcılığını sağlar.
Örneğin , sanat dallarından biriyle uğraşan, “sanatçı ruhlu insan” deyimi ile bütünleşen kibar olabilme- nezaket kuralları , estetik bakış açısı özellikleri ile bir iletişim tarzı seçen bir sanatçıda ; sevgi dilinin ortaya çıkması tesadüfi değildir .
Bu iletişim dili dediğim, yetenekleri iyi beslenmiş yetişkinlerde; kendi yetenek ürünlerini iletişim biçimi olarak seçmiş ve vücut dili , konuşma tavrı -tarzı ve ses tonu kullanım biçimi dahil, komple bir vücut dili ile kendini gösteren ürünsel sonuçlar ortaya çıkaran,hayata karşı duruşunu belirleyen seçimdir bir bakıma.
Yetenekleri ile var edilen bir eğitim ortamı yetişkini , kendi ile barışık , çevresinde olan olay veya durumlar karşısında özgüvenli , kendi gibi anlama -anlamlandırma -kendini uygun bir dil ile ifade etmeyi seçer.İçsel becerileri dışa vurmada seçtiği yol hangi yetenek alanı olursa oldun özgündür .
Bu özgün dışavurum hali , onda kendi yeteneklerini değerli kılar.Bir başkasının seçtiği yolu ve tarzı kendini ifade etmede ihtiyaç duymaz.Bu yüzden iletişim tavrı da özgündür.İster bir sanat eseri iletişim biçimi ister somut dil kullanım becerisi olsun hep kendinden izlenimler taşır.
Bu kendini ifade edebilme yolunu,”yetenekleri ile dışa vurmayı başarmış” bir yetişkin için;
“içsel hazzı ,dış dünya -çevre ile ilgilenen bir iletişim yolu-dışavurum biçiminden daha önemli hale gelir.”
O, kendi başarısından keyif almayı bildiği için, diğerleriyle ilgilenmez .Bu içsel başarı hazzı , onda yüksek bir “hakedilmiş özgüveni” sağlar.
Bulunduğu ortamlarda konuşma tavrı ve tarzının keyif verici olması,tamamıyla kendi yeteneklerinin farkındalığı ve ortaya çıkan ürünsel hazzın bir bakıma dışa vuran iletişim biçimidir.
İçsel hazzı yakalamış, kendi yeteneklerini ifade etmede doğru bir iletişim biçimi oluşturabilmiş bir insan,
“herkesin yaptığını yapmak istemez, her konuda bilgili olduğunu düşünmez,hadsiz davranışlar göstermez, yenilgiyi hazmeder (haklı bir yenilgi ise),
daha yetenekliyi etrafında görmek ister( kendi ilgi beceri alanında olsa bile),
başarıyı elde etmek için ahlaki -etik- mesleki -toplumsal değerleri ön planda tutan bir dışavurum- iletişim biçimi seçer,sevgi saygıya dayalı bir dil kullanır, her konuda öne çıkmak isteyen değil;
kendi yetenekleri ile uygun bir yerde durmak isteyen bir iletişim yolunu seçer.
Hır gürden beslenen bir iletişim tarzı değil , sakin -uzlaşmacı bir iletişim yolunu benimser.
“; yetenekleri ile kendini doğru ifade etme yolunu bulmuş bir birey aynı zamanda kişilik gelişimini de tamamlayabilmede yeteneğini araç gibi kullanır.”
Her ürünsel sonuçlarında özmutluluğu yakalamış olma hazzı ile iletişim ağını iyice güçlendirir.
“Seçtiği iletişim dili hep sevgi dilidir.”
